Ngày 25 tháng 8 năm 1947, Huyện ủy, Ủy ban Kháng chiến huyện Điện Bàn quyết định rút du kích nòng cốt của các xã thành lập đội vũ trang tập trung làm nhiệm vụ cơ động đánh địch, hỗ trợ phong trào du kích chiến tranh lấy tên là Đội Lưu động (Đội Chiến đấu lưu động), do đồng chí Nguyễn Cửu giữ chức vụĐội trưởng, đồng chí Lê Hy giữ chức vụ Đội phó. Trải qua 77 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, đặc biệt 50 năm sau ngày quê hương giải phóng, lực lượng vũ trang nhân dân huyện Điện Bàn (từ năm 2015 là thị xã Điện Bàn) không ngừng lớn mạnh, lập nên nhiều chiến công vẻ vang, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang nhân dân thị xã Điện Bàn luôn nêu cao chủ nghĩa anh hùng cách mạng, quyết tâm chiến đấu với tinh thần “thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”, “không có gì quý hơn độc lập, tự do”, góp phần cùng quân và dân cả nước giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Sau ngày giải phóng, lực lượng vũ trang thị xã thực hiện nhiệm vụ trong bối cảnh có những thuận lợi và khó khăn đan xen, nhưng dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo, quan tâm sâu sát của các cấp ủy đảng, chính quyền, lực lượng vũ trang thị xã đã phát huy mạnh mẽ truyền thống quê hương, nêu cao chủ nghĩa anh hùng cách mạng, kịp thời ổn định tư tưởng, tổ chức biên chế, giảm quân số chủ lực, tăng cường xây dựng lực lượng vũ trang cơ sở, đồng hành cùng cấp ủy, chính quyền và nhân dân trong các nhiệm vụ truy quét tàn quân địch, hỗ trợ nhân dân trở về quê hương ổn định đời sống, rà phá bom mìn, khai hoang, phục hóa, khôi phục sản xuất, là địa phương khá nhất trong mùa tuyển quân đầu tiên sau giải phóng, phòng, chống chiến tranh phá hoại nhiều mặt, tham mưu xây dựng nền quốc phòng toàn dân, xây dựng pháo đài quân sự, kết hợp kinh tế với quốc phòng, quốc phòng với an ninh, xây dựng lực lượng bộ đội thường trực, dân quân tự vệ, dự bị động viên vững mạnh, luôn luôn sẵn sàng chiến đấu, đóng góp tích cực vào thắng lợi của cuộc chiến đấu trên tuyến biên giới Tây Nam và thực hiện nghĩa vụ quốc tế tại Campuchia.
Năm 1976, Xã Điện Thắng vinh dự được Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh, Đảng ủy Bộ Tư lệnh Quân khu 5 lựa chọn làm điểm công tác tuyển quân đầu tiên sau giải phóng để rút kinh nghiệm cho toàn Quân khu. Tháng 10 năm 1980, lực lượng vũ trang nhân dân thị xã vinh dự được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Nhì. Từ năm 1976 đến năm 1985, Điện Bàn liên tục giao quân đủ và vượt chỉ tiêu trên giao, năm 1985 được Ủy ban nhân dân tỉnh tặng Bằng khen vì có thành tích xuất sắc trong 3 năm thực hiện Luật Nghĩa vụ quân sự. Công tác xây dựng kinh tế kết hợp quốc phòng, xây dựng pháo đài quân sự của Điện Bàn trở thành điển hình trong Quân khu và Điện Bàn vinh dự được báo cáo điển hình tại tỉnh, Quân khu và tại hội nghị về xây dựng pháo đài quân sự huyện do Bộ Quốc phòng tổ chức. Tháng 9 năm 1985, tại Đại hội Thi đua Quyết thắng các lực lượng vũ trang nhân dân tỉnh lần thứ hai, Điện Bàn được tặng cờ đơn vị hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Từ năm 1979 đến năm 1985, Điện Bàn luôn là đơn vị dẫn đầu của tỉnh trong hội thao quốc phòng tuổi trẻ anh hùng bảo vệ Tổ quốc.
Từ năm 1986 đến năm 1995, tổ chức sự lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng vũ trang ngày càng hoàn thiện hơn, thành lập Đảng bộ Quân sự năm 1994, tạo tiền đề để vận hành tốt cơ chế Đảng lãnh đạo, chính quyền điều hành, Cơ quan Quân sự chủ trì, phối hợp cùng các ban, ngành, Mặt trận, đoàn thể chính trị - xã hội làm tham mưu thực hiện công tác quốc phòng, quân sự địa phương theo chức năng, nhiệm vụ.
Triển khai đường lối đổi mới của Đảng trên lĩnh vực quốc phòng, quân sự, quân và dân Điện Bàn tiếp tục đạt được những kết quả đáng ghi nhận, nhất là đã tổ chức quán triệt các chỉ thị, nghị quyết, thực hiện có hiệu quả chương trình giáo dục chính trị giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng trong lực lượng vũ trang trước những diễn biến bất lợi của phong trào cộng sản quốc tế; tổ chức quán triệt, triển khai có hiệu quả Chỉ thị 56 của Chính phủ về xây dựng khu vực phòng thủ, nâng cao toàn diện các tiềm lực kinh tế, văn hóa, xã hội, nâng cao đời sống nhân dân, tăng cường niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, vào tương lai tươi sáng của chế độ xã hội chủ nghĩa, tiếp tục xây dựng, nâng cấp các tuyến đường tỉnh lộ, đường liên huyện, liên xã, liên thôn, kết nối các vùng Đông - Tây, Nam - Bắc, vừa thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội vừa tạo đường cơ động cho lực lượng vũ trang khi có tình huống xảy ra. Chất lượng huấn luyện, diễn tập, sẵn sàng chiến đấu được nâng lên, lực lượng vũ trang luôn đồng hành, sát cánh cùng cấp ủy, chính quyền và nhân dân trong phòng, chống thiên tai, bão lũ và luôn có mặt trong các kế hoạch dân vận phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, được cấp ủy, chính quyền và nhân dân hết lòng tin yêu, ủng hộ. Trong chặng đường đầy vinh quang đó, năm 1987, lực lượng vũ trang huyện vinh dự được Chủ tịch Hội đồng Nhà nước tặng thưởng Huân chương Quân công hạng Nhất vì “đạt thành tích xuất sắc trong 40 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành (1947 - 1987)”.
Từ năm 1996 đến năm 2005, quân và dân Điện Bàn tiếp tục đoàn kết, nỗ lực không ngừng dưới sự lãnh đạo của Đảng, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ và toàn diện trên tất cả các lĩnh vực, nhất là nền kinh tế có sự chuyển biến quan trọng theo hướng tăng tỷ trọng công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, thương mại, dịch vụ, tạo điều kiện thuận lợi để xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân, nâng cao chất lượng tổng hợp của lực lượng vũ trang, xây dựng khu vực phòng thủ cơ bản, liên hoàn, vững chắc theo Nghị quyết số 07-NQ/HU ngày 17 tháng 7 năm 2002 của Huyện ủy. 3 năm liền từ năm 1995 đến năm 1997, lực lượng vũ trang Điện Bàn được được tặng cờ dẫn đầu phong trào thi đua Quyết thắng của tỉnh, năm 1998 được Quân khu tặng cờ Đơn vị Quyết thắng, 5 năm liên tục từ 1996 đến năm 2000 đạt danh hiệu đơn vị đạt vững mạnh toàn diện, Đảng bộ từ năm 1993 đến năm 2000 liên tục đạt trong sạch vững mạnh, năm 2000, đơn vị được tặng cờ Đơn vị Quyết thắng của Bộ Tư lệnh Quân khu, tháng 5 năm 2000, được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Ba. Các năm 2001, 2002, 2003 được nhận cờ thi đua xuất sắc của Ủy ban nhân dân tỉnh. Ngày 28 tháng 2 năm 2005, vinh dự được Nhà nước tặng Huân chương Lao động hạng Ba vì có thành tích xuất sắc trong công tác chính sách hậu phương quân đội và phong trào đền ơn đáp nghĩa giai đoạn 1994 - 2004...
Năm 2005 đến năm 2020, Điện Bàn có sự phát triển mạnh mẽ, toàn diện, nhất là từ khi được nâng từ huyện lên thành thị xã vào năm 2015, đã phát huy tốt lợi thế về vị trí giáp ranh với thành phố Đà Nẵng, tranh thủ sự quan tâm của tỉnh, Trung ương, phát huy truyền thống, tinh thần tự lực, tự cường, đổi mới, sáng tạo trong nhân dân, cơ cấu kinh tế có sự chuyển biến toàn diện, lao động phi nông nghiệp chiếm trên 80%. Sự phát triển toàn diện của thị xã, tạo tiền đề vững chắc để xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân vững chắc, nâng cao chất lượng xây dựng các tiềm lực trong khu vực phòng thủ thị xã. Tiếp bước truyền thống quê hương, lực lượng vũ trang ra sức học tập, huấn luyện, nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu, phát huy tốt vai trò nòng cốt giúp dân khắc phục thiên tai, dịch bệnh, luôn xứng đáng là lực lượng chiến đấu trung thành, tin cậy của cấp ủy, chính quyền, xứng đáng là lực lượng vũ trang trong lòng nhân dân.
Những thành tích xuất sắc, những chiến công tiêu biểu của lực lượng vũ trang thị xã trong chặng đường 50 năm qua, đã được Đảng và Nhà nước, cơ quan quân sự cấp trên ghi nhận, tặng thưởng huân chương, bằng khen, cờ thi đua, cờ trong sạch vững mạnh, danh hiệu cao quý Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân... Thành tích đạt được góp phần quan trọng cùng các lực lượng giữ vững môi trường ổn định để thị xã phát triển mạnh mẽ, toàn diện, vừa là một biểu hiện của sự đúng đắn trong chủ trương, đường lối đổi mới công tác quốc phòng, quân sự của Đảng ta.
Kế thừa và phát huy truyền thống quê hương, LLVT thị xã đã viết nên những trang sử mới oanh liệt, hào hùng, phát huy phẩm chất “Bộ đội cụ Hồ”, xứng đáng là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu trung thành, tin cậy của cấp uỷ, chính quyền và nhân dân thị xã; góp phần xây dựng quê hương Điện Bàn ngày càng phát triển.
Thu Hằng